با توجه به خشکسالی های پی در پی در سال های اخیر درختان دچار تنش خشکی و ضعف گردیده اند که سبب از بین رفتن سد های دفاعی و مستعد شدن آنها جهت حمله آفات و بیماری ها می گردد. سوسک برگخوار نارون(Xanthogalerca luteolla) از مهمترین آفات نارون به حساب می آید. لارو(کرم ها با تغذیه از پارانشیم برگ ها باعث توری شدن برگ ها و کاهش فتوسنتز و ضعف درخت می شوند) و حشره کامل(با تغذیه از بافت برگ باعث سوراخ سوراخ شدن برگ می شوند) این آفت که سوسکی با بالپوش های زرد مایل به سبز است از برگ ها تغذیه کرده که در صورت طغیان باعث از بین رفتن کل برگ های درخت می گردند. این آفت در بیرجند ۴ نسل (چرخه تولیدمثل)دارد که در هر نسل هر حشره ماده حدود ۴۰۰ الی ۸۰۰ تخم می گذارند. لارو(کرم) ها در سطح خاک، شکاف های زمین، تنه درختان میزبان، لابه لای پاجوش ها و علف های هرز، شکاف پوست تنه و حتی سایر درختان استقرار می یابند و تبدیل به حشره کامل می گردند و پس از تغذیه، جفت گیری و تخم گذاری کرم های جدید(نسل جدید) به وجود می آورند.
جهت کنترل آفت سمج سوسک برگخوار نارون در ابتدا با توجه به طغیانی بودن آلودگی درختان نارون در سطح شهر و همه گیری آن، شناسنامه ای کامل شامل آدرس دقیق، تعداد و گونه درختان نارون واقع در پارک ها، فضاهای سبز، خیابان های اصلی، خیابان های فرعی و کوچه ها گردآوری شد تا مبارزات تلفیقی بر پایه آن به صورت فراگیر جهت کنترل آفت مذکور انجام شود. از زمستان سال ۱۳۹۸ عملیات کنترل تلفیقی با هرس شاخه های خشک، مهمیزهای بجا مانده از هرس های سالهای قبل، جمع آوری برگ های خشک و شاخه های دپو شده در پای درختان و شکاف بین شاخه های اصلی و فرعی، حذف پاجوش ها، علف های هرز و پوست های مرده و جدا شده از تنه درختان که محل مناسبی برای زمستان گذرانی حشرات کامل(سوسک) و تشکیل شفیره آفت(لارو ها پس از اتمام تغذیه به سمت پایین حرکت می نمایند تا در شکاف تنه، تقاطع شاخه ها و سطح یا داخل خاک تبدیل به شفیره و پس از آن حشره کامل می گردند) می باشند، آغاز گردید. علف های هرز زیر سایه انداز درختان نارون نیز حذف گردید و پای آنها کولیده شد تا دالان های خروج سوسک های زمستان گذران داخل خاک نیز از بین برود. در کانون های آلودگی تقویت درختان با چالکود نیز انجام شد.
از نیمه دوم اسفند ماه پایش منظم درختان نارون آغاز گردید تا زمان ظهور نسل زمستان گذران مشخص گردد زیرا با توجه به میزان تخم گذاری بالا هر حشره باید مبارزه شیمیایی به موقع آغاز گردد تا از طغیان آفت جلوگیری شود. با توجه به ظهور حشرات آفت از ۱۴ فروردین ماه مبارزات شیمیایی با سموم موثر و مناسب(جهت عدم ایجاد نسل مقاوم و کنترل قابل قبول آفت) آغاز گردید. طبق شناسنامه ایجاد شده و پایش مرتب مسیر ها حتی کوچه ها، سمپاشی درختان آلوده انجام شد. پس از سمپاشی و گذشت ۱۴ الی ۲۱ روز مجدد از درختان بازدید انجام شد تا در صورت بروز آلودگی مجدد سمپاشی تکرار گردد.
در نهال ها وجود بیش از ۴ حشره کامل روی هر درخت و وجود یک دسته تخم روی برگ های شاخه اصلی و در درختان مسن وجود آلودگی در حداکثر ۵ درصد تاج درخت، نقطه بحرانی و خسارت زا تلقی می گردد و سمپاشی با ترکیبات مجاز الزامی است. با توجه به حرکت رو به پایین لاروها(کرم ها) پس از اتمام تغذیه به سمت زمین جهت تشکیل شفیره و پس از آن حشره بالغ، استفاده از رول زرد چسبناک از اواخر فروردین ماه با ایجاد مانع بر سر راه لاروها سبب کنترل آنها می گردد.
در بهار و تابستان سال ۱۴۰۰ با توجه به هرس ها و اقدامات زراعی انجام شده در پاییز و زمستان سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، نصب رول زرد و سمپاشی های فراگیر بهار و تابستان ۱۳۹۹ در محل های آلوده به آفت حدود ۶۰ درصد درختان کل سطح شهر بدون انجام هیچگونه مبارزه شیمیایی عاری از آفت برگ خوار نارون بودند. اهمیت عدم سمپاشی در این است که علاوه بر کاهش استفاده سموم شیمیایی سبب افزایش دشمنان طبیعی آفت می گردد که در سال های دیگر با توجه به تعداد کم آفت در صورت بروز آلودگی کنترل بیولوژیکی خود به خود انجام شده و درختان نارون در سطح شهر حفظ می گردند.
